Sztandar „Żywią Y Bronią” Towarzystwa Kościuszkowskiego w Połańcu
Sztandar jest symbolem sławy wojennej i tradycji oraz wierności, honoru i męstwa, których Ojczyzna wymaga od swych żołnierzy. W 2018 r. realizując projekt unijny nasze Stowarzyszenie po 30-latach działalności, w piękną rocznicę 100-lecia odzyskania niepodległości zakupiło i poświęciło Sztandar. Będzie on używany do uroczystych obchodów świąt państwowych, uroczystości o charakterze patriotycznym i religijnym, a także do wszelkiego rodzaju inscenizacji historycznych, przez co wpłynie na kształtowanie pozytywnego wizerunku. Sztandar jest wzorowany na oryginalnym „Żywią Y Bronią”, zachowanym w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Oficjalne poświęcenie sztandaru Towarzystwa Kościuszkowskiego w Połańcu odbyło się na Uroczystej Mszy Świętej – w niedzielę 11 listopada o godz. 12.00 w Kościele pw. MBWW. Było to bardzo ważne wydarzenie w historii naszego stowarzyszenia.
W dniu 16 sierpnia 1794 r. podczas oblężenia Warszawy przez Prusaków Naczelnik Tadeusz Kościuszko wręczył sztandar „Żywią Y Bronią”, chorążemu kosynierów Stanisławowi Dąbrosiowi. Chorągiew wykonała została przez hrabinę Joannę Zybegową z Kopfów i przystosowana była do poprzecznego zawieszenia przy pionowym drzewcu tak jak w chorągwiach kościelnych. Chorągiew towarzyszyła jednostce m.in. w trakcie bitwy pod Maciejowicami i została uratowana z pogromu przez kilkudziesięciu ocalałych żołnierzy. Po upadku Powstania złożona została w kościele w Końskich (wraz z 10 innymi powstańczymi znakami), skąd trafiła do Austrii. W 1936 roku rewindykowano ją z Heeresmuseum w Wiedniu.
Marszałek Józef Piłsudski mówił, że sztandar to rzecz dziwna, zwykła szmata złotem tkana, a jednak w życiu żołnierza przedstawia ona wartość wiadomego symbolu życiowej udręki żołnierskiej, jego dążeń i celów. Przypomina ona dni jego chwały i sławy, jak również jego bólów i niepowodzeń. Historycznie sztandar od chwili wręczenia towarzyszył pułkowi w każdej uroczystości i bitwie. Utrata sztandaru oznaczała wymazanie oddziału z rejestru. W przypadku rozwiązania lub rozbicia jednostki w wyniku walk sztandar był ukrywany (tak by nie dostał się w ręce wroga), dzielony między żołnierzy lub niszczony.
Sztandar o długości 146 cm i szerokości 129 cm wykonany jest z jedwabiu karmazynowego. Na stronie głównej, pośrodku płatu, znajduje się haft wykonany kolorowym jedwabiem. Przedstawia on snop żyta z rozchylonymi kłosami, a nad nim chłopską czapkę magierkę z zatkniętą gałązką jedliny. Snop na tle skrzyżowanych ze sobą piki i kosy, stanowiących charakterystyczne uzbrojenie krakowskiego batalionu kosynierów. Dookoła snopa i magierki duży, owalny wieniec laurowy. U góry płatu znajduje się haftowany jedwabną, białą nicią napis “ŻYWIĄ Y BRONIĄ”. Hasło odnosi się do roli społecznej chłopów, którzy podczas pokoju swoją pracą zaopatrują społeczeństwo w żywność, a w czasie wojen bronią przed wrogiem.
